Τα ωδικά πτηνά(καναρίνια-καρδερίνες) διαθέτουν βάρος από 18 έως 38 γραμμάρια και καρδιακούς παλμούς από 550 μέχρι και 1000 παλμούς μπορεί να ανέβουν οι παλμοί τους σε περιόδους έντονου στρες, φόβου, μεταφοράς κ.α
Έχουν αναπνοές 96 με 144, θερμοκρασία σώματος 40-42 Κελσίου, η διάρκεια της ζωής τους εξαρτάται από τους κανόνες υγιεινής , συνθήκες διαβίωσης, διατροφή, έτσι μπορεί να φτάσει ένα καλό συντηρημένο καναρίνι και τα 15 έτη Τα πτηνά διατηρούνται είτε μεμονωμένα σε ξεχωριστά κλουβιά, είτε μέσα σε μεγάλα κλουβιά(κλούβες) πολλά μαζί, σε εξωτερικούς η εσωτερικούς χώρους.
Στον ευρωπαϊκό χώρο όλα σχεδόν τα πτηνά εκτρέφονται αποκλειστικά σε εσωτερικούς χώρους, γι αυτό όταν εισάγονται στην χώρα μας αντιμετωπίζουν ορισμένα από αυτά εξ αρχής και άλλα μετά από λίγο καιρό έντονα αναπνευστικά προβλήματα.
Τα πτηνά καλούνται να ζήσουν μέσα σε εντελώς διαφορετικές συνθήκες διαβίωσης κλιματολογικές, θερμοκρασία, διάρκεια ημέρας, χώρος κ.α
Ο πληθυσμός στα κοινόβια κλουβιά πρέπει να είναι περιορισμένος διοτι δημιουργεί στρες στα πιο αδύναμα πτηνά , επομένως απαρχές ασθενειών , κανιβαλισμό, συναγωνισμό για την κυριαρχία στο χώρο μεταξύ των αρσενικών πτηνών με άσχημα πολλές φορές αποτελέσματα.
Ο κατάλληλος χώρος αναπαραγωγής για ένα ζευγάρι κοινά καναρίνια είναι 40Χ40Χ40, για μεγαλόσωμες ράτσες και άγρια ωδικά πτηνά λίγο μεγαλύτερο κλουβί 50Χ40Χ40. Η αναπαραγωγική περίοδο στην χώρα μας ξεκινά από τα τέλη του Μαρτίου, όμως πολλοί εκτροφείς ξεκινούν πολύ νωρίτερα διοτι αναπαράγουν τα πτηνά τους σε εσωτερικούς χώρους(Ιανουάριο-Φεβρουάριο).
Βασικό ρόλο στην επιτυχημένη αναπαραγωγή περίοδο, με τα επιθυμητά αποτελέσματα παίζει η καθαριότητα, ο χώρος, το μόνοιασμα του ζευγαριού-αποδοχή συντρόφου και η διάρκεια της ημέρας(πρόσθετος φωτισμός στο χώρο εκτροφής).
Τα αρσενικά πτηνά θα πρέπει να είναι μεγαλύτερα των 10 μηνών έτσι ώστε το σπέρμα τους να είναι δυνατό και γόνιμο. Οι θηλυκές κανάρες που θα χρησιμοποιήσουμε να έχουν ηλικία μεγαλύτερη των 8 μηνών έτσι ώστε να είναι αρκετά αναπτυγμένες για να μην παρατηρούμε φαινόμενα σαν την δυστοκία.
Συνήθως αρχάριοι εκτροφείς βάζουν τα ζευγάρια τους σε κλουβιά αναπαραγωγής με ένα διαχωριστικό σύρμα στην μέση. Όταν δουν να ταΐζει το αρσενικό μέσα από το σύρμα το θηλυκό, θεωρούν ότι είναι έτοιμα τα πτηνά για αναπαραγωγή, έχει μονιάσει το ζευγάρι και θα πρέπει να απομακρύνεται το διαχωριστικό σύρμα.
Όμως αυτός είναι ένας τρόπος για νέα πτηνά που ζευγαρώνουν για πρώτη φορά και εκτροφείς δίχως μεγάλη πείρα.
Ένας εύκολος τρόπος που μπορείτε να ακολουθήσετε ώστε να έχετε καλά αποτελέσματα είναι ο εξής.
Βάζουμε στα κλουβιά αναπαραγωγής πρώτα τα θηλυκά πτηνά ,ιδανικό είναι να κρεμάμε μπροστά από αυτά τα κλουβιά τα αρσενικά σε ξεχωριστά κλουβιά, ένα δεν είναι εφικτό κάπου εκεί κοντά να υπάρχουν τα αρσενικά η ένα αρσενικό πτηνό. Ακούγοντας τις φωνές τους τα θηλυκά, το ερωτικό κάλεσμα δηλαδή των αρσενικών, πυρώνουν(σεξουαλική ωριμότητα). Μετά από μερικές μέρες χορηγούμε στα θηλυκά υλικά για την κατασκευή της φωλιάς(νήμα). Λίγο πριν ολοκλήρωση την φωλιά ρίχνουμε μέσα αργά το απόγευμα το αρσενικό πτηνό. Το επόμενο πρωινό τα πτηνά ξυπνούν μαζί και ζευγαρώνουν. Μετά από μια δυο ώρες αποσύρουμε το αρσενικό πτηνό και το ρίχνουμε πάλι στην ίδια θηλυκιά το επόμενο πρωινό, έπειτα από το τρίτο αυγό αφήνουμε τα πτηνά μαζί. Βέλγοι εκτροφείς μου έχουν πει ότι με αυτόν τον τρόπο πετυχαίνουμε να παίρνουμε περισσότερα αρσενικά πτηνά σε κάθε γέννα.
Τα υλικά που χρησιμοποιούμε θα πρέπει να είναι από μαλακές ίνες όχι πλαστικά υλικά διοτι συχνά μπερδεύονται στα πόδια των πτηνών. Αυτό μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την αποκοπή ενός δάχτυλου, η ολόκληρου του άκρου τους.
Η σεξουαλική επαφή μεταξύ των δυο πτηνών διαρκή μερικά δευτερόλεπτα, όταν το θηλυκό πτηνό κάθετε με κατεβασμένη την ουρά στο κλαδί, το αρσενικό υπερίπταται από επάνω του και συνουσιάζονται(βάτεμα).
Τα θηλυκά γεννούν 4-6 αυγά, ένα κάθε ημέρα συνήθως σπάνια δύο την ίδια ημέρα, τα πτηνά γενούν τα αυγά τους κάθε νωρίς το πρωί.
Τα θηλυκά μπορούν να γεννούν και να επωάζουν δυο με τρεις φορές κάθε αναπαραγωγική περίοδο, φυσικά το μεγάλωμα των νεοσσών είναι ένα πολύ δύσκολο και κουραστικό έργο και το αναλαμβάνουν και οι δυο γονείς. Επομένως καλό είναι για να μην εξασθενεί ο οργανισμό τους να χωρίζουμε τα ζευγάρια μας έπειτα από δυο η τρεις το πολύ γέννες.
Τα μικρά βγαίνουν από τα αυγά έπειτα από 13-14 ημέρες επώασης , εάν η θερμοκρασία στο χώρο μας είναι χαμηλή μπορεί να παραταθεί η εκκόλαψη με μια η δυο ημέρες το πολύ.
Οι έμπειροι εκτροφείς αντικαθιστούν τα αυγά που γεννούν κάθε πρωί τα πτηνά με πλαστικά αυγά, μαζεύουν τα αυγά για να τα τοποθετήσουν όλα μαζί στην φωλιά ώστε να εκκολαφθούν συχρόνος.
Τα αυγά που παίρνουμε από τα ζευγάρια μας τα τοποθετούμε σε ειδικές θήκες, μακριά από τον ήλιο, γενικά από πολύ υψηλές η χαμηλές θερμοκρασίες, κατάλληλη είναι η θερμοκρασία δωματίου.
Όταν το θηλυκό πτηνό γεννήσει το τρίτο αυγό του τοποθετούμε και τα υπόλοιπα στην φωλιά.
Τα μικρά πτηνά έπειτα από 20-25 ημέρες είναι έτοιμα για τον απογαλακτισμό τους, επομένως τα διαχωρίζουμε από τους γεννήτορες τους(γονείς τους).
Τους χορηγούμε βέβαια για ένα διάστημα μια μαλακιά τροφή(αυγοτροφή), σπασμένους σπόρους, βλαστομένους σπόρους, έτσι ώστε να μπορέσουν να τους αφομοιώσουν, να τους απορροφήσει ο οργανισμό τους, το στομάχι τους.
Όλα τα πτηνά χρειάζεται να καταναλώνουν ένα ποσοστό 25% με 30% του συνολικού τους βάρους, και πίνουν νερό περίπου 250 με 300 ml ανά kg γραμμάριο σωματικού βάρους.
Τα σπόρια είναι η βασική τροφή των καναρινιών και των άγριων ωδικών πτηνών , τα πτηνά αυτά είναι σποροφάγα, όμως δεν πρέπει να διατρέφονται μονοδιάστατα από σπόρους, διοτι θα υπάρχει πρόβλημα στην ανάπτυξη, στην αναπαραγωγή, στην εμφάνιση τους, από έλλειψη θρεπτικών ουσιών.
Η έλλειψη λυσίνη, Ca, P, Na, ,Fe ιωδίου και των βιταμινών A, B , D, E, K δημιουργεί πολλά προβλήματα στα πτηνά. Η διατροφή λοιπόν παίζει τον σημαντικότερο ρόλο για την καλή υγεία τους, μια ισορροπημένη, σωστή διατροφή τα προστατεύει από μολύνσεις, από βακτήρια(κολοβακτηρίδια, ακάραια, εντεροβακτηρίδια, μύκητες κ.α Μια εύκολη λύση για χορήγηση διατροφικών συμπληρωμάτων που είναι απαραίτητα στον οργανισμό τους, είναι η μαλακιά τροφή που χορηγούμε στα πτηνά μας και έχει σαν βάση το αυγό, η λεγόμενη αυγοτροφή. Στην έτοιμη αυγοτροφή του εμπορίου δεν χρησιμοποιούν το ασπράδι αλλά μόνο την λέκιθο(κροκό) άλλα συστατικά που περιέχει είναι, σκόνη γάλακτος, μαγιά μπύρας, βιταμίνες, μέλι, σόγια, και μερικούς σπόρους όπως νίζερ, κανναβούρι κ.α Το ποσοστό πρωτεϊνών που περιέχει μια αυγοτροφή έτοιμη του εμπορίου είναι 16% περίπου, σήμερα πολλές εταιρίες βάζουν συμπληρωματικά και προβιοτικά μέσα σε αυτές. Όταν όμως αυτές χρησιμοποιούνται την εποχή της αναπαραγωγής για να ταΐζουμε τους νεοσσούς θα πρέπει να περιέχει μια αυγοτροφή αναπαραγωγής περιέχει μεγαλύτερο ποσοστό πρωτεΐνης 22%. Ακομα μεγαλύτερο ποσοστό πρωτεΐνης χρειάζονται τα άγρια ωδικά πτηνά, γι' αυτό χρησιμοποιούμε σκουλήκια που περιέχουν υψηλότερο ποσοστό πρωτεΐνης. Το βρασμένο αυγό περιέχει βιταμίνες Α, όλες του συμπλέγματος της Β ,D, E φολικό οξύ. Τις βιταμίνες Α, D, E, τις συναντάμε στον κρόκο του αυγού, τις βιταμίνες τις οικογένειας B στο ασπράδι. Στα πτηνά χορηγούμε τριμμένα και τα τσόφλια των αυγών που περιέχουν ασβέστιο απαραίτητο στα πτηνά συντροφιάς. Επίσης περιέχουν σίδηρο, φώσφορο, ιώδιο, ψευδάργυρο, κάλιο. Κάθε αυγό περιέχει μόνο 5 γραμμάρια λίπους καθώς και λίγες θερμίδες, 12 % υψηλής ποιότητας πρωτεΐνη και 75 % νερό. 11% λίπος κορεσμένα, μονοακόρεστα, πολυακόρεστα. Ένα αυγό περιέχει μέσο αυγό 11% κέλυφος, 58% ασπράδι και 31% κρόκο.
Οι σπόροι που συμπεριλαμβάνουν το καθημερινό σιτηρέσιο των πτηνών περιέχουν χαμηλό ποσοστό πρωτεϊνών 10%. Ακομα μεγαλύτερο ποσοστό περιέχουν οι τροφές pellets, κροκέτες, που σήμερα υπάρχουν στο εμπόριο για τα οικόσιτα πτηνά.
Μεγάλο ποσοστό πρωτεΐνης αλλά και λίπους περιέχουν οι ελαιούχοι σπόροι 25% το κανναβούρι, ο ηλιόσπορος όμως δεν μπορεί να απορροφηθεί από τον οργανισμό τους. Σπόροι στους οποίους μπορούμε να βρούμε μεγάλο ποσοστό λίπους είναι το κανναβούρι, το σουσάμι, ο κολοκυθόσπορος, το νίζερ, ο λιναρόσπορος 33% με 60%.
Μερικές τροφές όπως το αυγό, ο λιναρόσπορος κ.α επηρεάζουν το χρώμα τον φτερών όταν χορηγούνται την περίοδο της πτερόρροιας.
Τα πτηνά έχουν την ικανότητα να μετατρέπουν την ξανθοφύλλη σε κίτρινο χρώμα στα φτερά των πτηνών, μερικές τροφές που επηρεάζουν το χρώμα των πτηνών είναι το κόκκινο γλυκό πιπέρι περιέχει καροτένια, τα φύλλα από τα παντζάρια, οι κόκκινες πιπεριές. Επομένως η χορήγηση αυτών των τροφών κατά την διάρκεια της πτερόρροιας αυξάνει τον κίτρινο η κόκκινο χρωματισμό με φυσικό τρόπο στα πτηνά. Φυσικά εκείνη την εποχή στα καναρίνια χρώματος χορηγούμε μείγμα βασικής τροφής αυξημένο σε πρωτεϊνούχους σπόρους π.χ 70% νιζερ, 20 κεχρί και 10% βρώμη η εναλλακτικά 25% κεχρί 50 % νιζερ και 25% βρώμη.
Υπάρχει μεγάλη δυνατότητα εναλλαγή στην ποσότητα, περιεκτικότητα, σπόρων στο καθημερινό σιτηρέσιο των πτηνών, ανάλογα πάντα την εποχή της κλιματολογικές συνθήκες και τις ανάγκες τις κάθε φυλή πτηνών.
Κάθε ημέρα καλό είναι να επιτηρούμε τα πτηνά μας για να βλέπουμε σε τι κατάσταση είναι, μερικά σημεία που πρέπει να προσέχουμε ιδιαίτερα είναι:
1)Η κατάσταση του φτερώματος τους π.χ ανορθωμένο πτέρωμα
2) Η ουρά τους εάν είναι στην φυσιολογική θέση στάση, η βλέπουμε να την χτυπά το πτηνό με έντονες κινήσεις στα κλαδιά στήριξης ανασαίνοντας πολύ γρήγορα.
3) Θα πρέπει να παρατηρούμε τον τρόπο που πετάει το πτηνό μέσα στο κλουβί , ένα έχει σταθερό πέταγμα η αστάθεια-υπνηλία
4) Να κοιτούμε την περιοχή γύρω από τα μάτια τους εάν είναι καθαρή καθώς και αυτή των άκρων τους.
5) Τέλος θα πρέπει ανά σύντομο χρονικό διάστημα να πιάνουμε τα πτηνά μας και να τα ψηλαφούμε έτσι ώστε να δούμε ένα υπάρχουν τυχόν αλλοιώσεις στην δερματική επιφάνεια τους, εάν έχουμε κάποιον όγκο στο σώμα τους, ένα θλαστικό τραύμα η παράδειγμα ένα έχουν αδυνατίσει(καρίνιασμα), η έχουν εξόγκωση της κοιλιά τους.
Ένα πτηνό από μόνο του θα μας δείξει τα κλινικά σημάδια της ασθένειας που πάσχει ίσως μόνο στο τελευταίο και συνήθως σε αρκετά προχωρημένο στάδιο, γι'αυτό η πρόληψη είναι πολύ σημαντική καθώς και τα πρώτα έκδηλα σημάδια ανορεξίας, ανησυχίας και αλλαγή χρώματος στα κόπρανα των πτηνών.
Συχνά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι φίλοι των ωδικών πτηνών, μερικά προβλήματα είναι τα εξής:
1)Αναπνευστικά προβλήματα ιδιαίτερα στα καναρίνια
2)Προσβολή από ακάραια
3)Άσχημη κατάσταση του φτερώματος(αποχρωματισμός)
4)Διακοπή του κελαηδίσματος στα αρσενικά πτηνά
5)Ποδάγρα στα άκρα των πτηνών
6)Σημάδια κόπωσης και ασθένειας των πτηνών, να κάθεται δηλαδή το πτηνό νυσταλέο στο κλαδί η στο πάτωμα του κλουβιού
Το κάθε ένα πρόβλημα από αυτό θα πρέπει να το αντιμετωπίσετε με την συμβολή ενός ειδικού κτηνίατρου, πτηνίατρου, θα πρέπει να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό.
Ας δούμε όμως ένα τα παραπάνω συχνά φαινόμενα που εμφανίζονται στα οικόσιτα πτηνά συντροφιάς.
Η διακοπή το σταμάτημα του κελαηδίσματος συνήθως εμφανίζεται την εποχή της πτερόρροιας, αυτήν την εποχή συρρικνώνονται οι αδένες των αρσενικών και διαστέλλονται κάποιες άλλες λειτουργίες, διεργασίες τους ώστε τα πτηνά να έχουν την δύναμη, την φυσική κατάσταση να αντεπεξέρθουν σε αυτήν την πολύ επίπονη περίοδο.
Ακομα υπάρχει περίπτωση να πάσχει κάποιο πτηνό από έλλειψη τεστοστερόνης, σε αυτήν την περίπτωση λοιπόν να χορηγούμε τεστοστερόνη 100mg σε 30 ml νερού και μετά από αυτό το διάλυμα περνούμε με ένα σταγονόμετρο 10 σταγόνες και της ρίχνουμε μέσα σε μια μικρή ποτίστρα 30-50 ml. Κάθε μέρα θα πρέπει να αλλάζουμε το νερό και να συνεχίσουμε αδιάκοπα την θεραπεία από 5 ημέρες στα πιο ήπια περιστατικά έως 10 ημέρες σε σοβαρά περιστατικά. Στο Βέλγιο σε σεμινάριο που παρακολούθησα χορηγούσαν τεστοστερόνη πριν την αναπαραγωγική περίοδο σε όλα τα αρσενικά πτηνά για ενδυνάμωση του σπέρματος, αύξηση της προθυμία στο κελάηδισμα κ.α ακομα χορηγούν και νευρομπιόν για τόνωση του οργανισμού σε εξασθενημένα πτηνά. Σε πολλά πτηνά είδα οι κτηνίατροι να κάνουν ενέσεις στο στήθος τους, ακομα και σε μικρά πτηνά όπως σε καναρίνια. Θα πρέπει λοιπόν και εμείς εδώ στην χώρα μας να συμβουλευόμαστε τους ειδικούς, έτσι ώστε να έχουμε την επιστημονική βοήθεια στην ενασχόληση μας.
Επομένως η αγωγή που θα πρέπει να ακολουθήσουμε είναι ανάλογη προς την αιτία που θα προκαλέσει το πρόβλημα. Μια θεραπεία στην τύχη δημιουργεί επιπλέον προβλήματα και δεν βοήθα το πάσχον πτηνό. Άλλη αιτία είναι η μέτρια έως πολύ κακή διατροφή που συχνά χρησιμοποιούμε στα πτηνά μας. Αγοράζοντας από το pet-shop της γειτονιά μας ένα κιλό βασική τροφή(κελαηδίνη) θεωρούμε ότι έχουμε λύση το πρόβλημα της διατροφής των πτηνών μας. Οι κάτοχοι πτηνών συντροφιάς σπανίως ενασχολούνται με αυτό το σημαντικό ζήτημα και της παραμέτρους που έχει η αγορά της τροφής. Όπως η ποιότητα της, δεν φτάνει μόνο να είναι φτηνή για να την αγοράσουμε, αλλά πρέπει να είναι φρέσκια και καθαρή, εάν έχει την σωστή περιεκτικότητα σε σπόρους, εάν είναι δηλαδή κατάλληλη για την σίτιση του δικό μας πτηνού κ.α Δυστυχώς όμως τα προβλήματα εμφανίζονται έπειτα από κάποιους μήνες και δεν πάει στο μυαλό μας ότι κάτι δεν πάει καλά με την διατροφή που χορηγούμε. Θα πρέπει τότε να αλλάξουμε την βασική τροφή με άλλη μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες, με την χορήγηση διατροφικών συμπληρωμάτων, πολυβιταμινούχων σκευασμάτων κ.α
Τα αρσενικά πτηνά συχνά σταματούν το κελάηδισμα διοτι αντιμετωπίζουν προβλήματα με το αναπνευστικό τους σύστημα. Αυτά τα πτηνά συνήθως προσβάλλονται από ακάραια της τραχείας. Οι εκτροφείς από άγνοια για την πάθηση αυτήν την ονομάζουν άσμα. Θα πρέπει να χορηγούμε στα πτηνά ιβερμεκτίνη, ανάλογα με το μέγεθος της προσβολής είναι και η διάρκεια της θεραπείας .Μερικές φορές είναι αναγκαία και η χρήση αντιβιοτικών σκευασμάτων.
Συνήθως τα αναπνευστικά προβλήματα προέρχονται από προσβολές παρασίτων η πιο συχνή(ακάραια της τραχείας), από ιούς και βακτήρια.
Θα δείτε αυτά τα πτηνά να προσπαθούν να αποβάλουν από το στόματος αυτά τα ακάραια, το ακάραιο αυτό ονομάζεται επιστημονικά stern stoma tracheacolum ακάραιο της τραχείας. Εγκαθίσταται στους αεροφόρους σάκους και στην τραχεία.
Τα πτηνά παρουσιάζουν δύσπνοια , συριγμό ένα ήχο που κάνουν σαν να σφυρίζουν αναπνέουν βαριά-έντονη δύσπνοια εξ σου και η ονομασία της ασθένειας αυτής από τους εκτροφείς άσμα. Ακομα θα δούμε να χτυπούν στα κλαδιά την ουρά τους νευρικά, πολλές φορές ακούμε την αναπνοή τους από μερικά μέτρα μακριά.
Αυτή η νόσο σπάνια εκδηλώνεται σε μεμονωμένα πτηνά που ζουν σε εξωτερικούς χώρους, συνήθως πλήττει τα δωμάτια πτηνών και πτηνά που συνωστίζονται σε μικρούς χώρους. Στα πτηνά εκτός από αντιβιοτικά χορηγούμε ιβερμεκτίνη, μια σταγόνα διαλύματος στο στόμα του πτηνού, η εναλλακτικά μεταξύ των φτερούγων πάνω σε γυμνό δέρμα μια φορά την εβδομάδα επί 2-3 εβδομάδες. Συνήθως μαζί χορηγούμε αντιβίωση(σουλφομεθοξαζόλη) για να προλάβουμε τυχόν επιπλοκές.
Εάν δούμε το πτηνό μας μην μπορεί να σταθεροποιηθεί στα κλαδάκια του και να παραμένει στο πάτωμα του κλουβιού, σίγουρα το πτηνό μας πάσχει από κάποια ασθένεια. Εάν κοιτάξουμε στην περιοχή της κοιλιάς τους θα δούμε να είναι διογκωμένη, αυτό το φαινόμενο συνήθως προκαλείται από σαλμονέλλωση, από νεφρική δυσλειτουργία. Εάν αντιμετωπίζουμε προβλήμα από μύκητες βλεπουμε στο πατωμα του κλουβιού στις άκρα τους να υπάρχει ανάπτυξη μούχλας δίπλα στις κουτσουλιές, από χλαμυδίωση, η από νεοπλασίες κ.α
Τα προβλήματα των άκρων είναι πολύ συχνά όπως ποδάγρα, σηψαιμίες, αρθρίτιδες, τα περισσότερα προβλήματα προέρχονται από τα κλαδάκια των κλουβιών. Είτε δεν έχουν το σωστό μέγεθος είτε δεν είναι κατασκευασμένες από το σωστό υλικό έτσι δημιουργούνται δυσμορφίες. Επίσης σοβαρό ρόλο παίζει και η υγιεινή, η καθαριότητα. Από βρώμικα κλαδάκια με κουτσουλιές εισέρχονται στον οργανισμό τον πτηνών κοκκίδια, η νόσο των άκρων( χλαμυδια κ.α )
Μια αντιβίωση ευρέου φάσματος αρχικά θα πρέπει να χορηγείται στα πτηνά μαζί με κορτιζονούχες αλοιφές . Τα ακάραια-παράσιτα όπως Knemidoptes(ψώρα) προσβάλουν τα άκρα των πτηνών, συνήθως παρουσιάζονται σαν άσπρες κρούστες να κρεμιούνται από τα πόδια των πτηνών , στα πτηνά με αυτό το πρόβλημα χορηγούμε ιβερμεκτίνη. Ένα άλλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα πτηνά μεγάλης ηλικίας κυρίως 2-3 ετών είναι η κερατινοποίηση των άκρων, συνήθως, αυτό οφείλεται στην έλλειψη της βιταμίνη Α, η σε μύκητες. Βλέπουμε μια ανασήκωσει του δέρματος, τα λέπια των ποδιών, σαν να φουσκώνει το δέρμα τους, αυτό μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την περίσφιξη του δαχτυλιδιού στο πόδι τους και έχει σαν αποτέλεσμα να προκαλείται γάγγραινα. Το πτηνό χάνει το πόδι του από σηψαιμία, αρχικά μαυρίζει και έπειτα πέφτει. Φυσικά εάν αυτό φέρει δαχτυλίδι σήμανσης, διοτι πολλοί εκτροφείς δεν τα χρησιμοποιούν ώστε να μην αντιμετωπίζουν τέτοια προβλήματα.
Ένα συνηθισμένο φαινόμενο του θερινούς μήνες σε όλα τα οικόσιτα πτηνά είναι η πτερόρροια, όλα τα πτηνά αντικαθιστούν το πτέρωμα τους, είναι μια διαδικασία ιδιαίτερα επίπονη για τα πτηνά Διαρκεί ένα με ενάμιση μήνα, μπορούμε να μειώσουμε την περίοδο της ελαττώνοντας τον φωτισμό, δηλαδή την διάρκεια της ημέρας. Τα περισσότερα ωδικά πτηνά σταματούν αναστέλλουν μερικές από της λειτουργίες τους αυτήν την περίοδο π.χ σταματούν το κελάηδισμα, διοτι συρρικνώνονται μερικοί αδένες τους που είναι υπεύθυνη για αυτήν την λειτουργία. Για να ανεβάσουμε τα πτηνά χορηγούμε πολυβιταμινούχα σκευάσματα , αμινοξέα και ενισχύουμε την τροφή τους σε πρωτεΐνες. Ένα άλλο συχνό φαινόμενο είναι η αλωπεκία στον τριχωτό της κεφαλής τους, η σε άλλα μέρη τους σώματος τους. Όπως συμβαίνει και σε μας αυτό οφείλεται στην κληρονομικότητα, στο στρες, στην έλλειψη τεστοστερόνης, από μυκητίαση και έλλειψη κάποιων ορμονών. Χρησιμοποιούμε ανάλογα με το πρόβλημα την κατάλληλη αγωγή, όπως πολυβιταμίνες, αντιμυκητιακές αλοιφές, τεστοστερόνη κ.α
Ένα άλλο πρόβλημα που παρατηρείται συχνά στα ανήλικα πτηνά που συνωστίζονται σε μικρούς χώρους(κλουβιά) είναι το ράμφισμα του φτερώματος.
Βλέπουμε δηλαδή να τσιμπά την ουρά η τα κινητήρια φτερά το ένα του άλλου, αυτό έχει σαν συνέπεια την απώλεια φτερών, την αιμορραγία και σε μερικές περιπτώσεις το θάνατο στα πιο αδύναμα πτηνά. Όταν γεύονται τα πτηνά από τα αιμοθυλάκια τις ρίζας του φτερού το αίμα μαζί με τα άλλα θρεπτικά συστατικά δεν σταματούν το ράμφισμα. Τους μένει η συνήθεια και η αιμορραγία συνεχίζεται καθημερινά με αποτέλεσμα στα πιο αδύναμα πτηνά το μοιραίο κάποια στιγμή να είναι αναποφθεκτο, επίσης μερικές φορές θα δούμε να ραμφίζουν τα πτηνά και τα δικά τους τα φτερά. Μια αιτία που άλλοι την παραδέχονται και άλλοι όχι είναι η έλλειψη σίδηρου και ιχνοστοιχείων, αυτά περιέχονται σαν συστατικά στα αιμοθυλάκια και έτσι τα πτηνά προσλαμβάνουν της χρήσιμες ουσίες από την ρίζα του φτερώματος τους. Μια λύση είναι η χορήγηση σιδήρου στο νερό των πτηνών, προσοχή όμως στην δοσολογία. Ακομα επειδή είναι πολύ πικρό θα πρέπει να αφαιρούμαι το καθαρό νερό για μερικές ώρες, οπότε τα πτηνά διψασμένα θα πιουν το νερό με το σίδηρο. Άλλοι εκτροφείς υποστηρίζουν το ράμφισμα ότι είναι εκδήλωση ιεραρχίας, κυριαρχίας στον χώρο.
Σε μερικές ράτσες πτηνών με πυκνό φτέρωμα όπως τα νόργουιτς, τα γκλόστερ, τα σγουρά καναρίνια παρατηρείται το φαινόμενο τον όγκων, κύστες- αλλοιώσεις στις φτερούγες, στην ουρά, στην πλάτη των πτηνών. Η αντιμετώπιση αυτού το προβλήματος το οποίο έχει κληρονομική προδιάθεση γίνεται με την αφαίρεση των όγκων αυτών από κτηνίατρο με χειρουργική επέμβαση.
Τα παράσιτα-ακάραια προσβάλουν συχνά τα πτηνά, τα πιο κοινά είναι τα κόκκινα ακάραια και το λευκό ακάρι. Το κόκκινο ακαρί μπορεί να προκαλέσει και τον θάνατο στα πτηνά, είναι πολύ επικίνδυνο διοτι απομυζεί τα πτηνά, πίνει το αίμα τους και αυτά μετά από μερικές μέρες πεθαίνουν από αναιμία. Αυτά τα παράσιτα κρύβονται στα κλαδάκια στήριξης των πτηνών, κάτω από τις φωλιές και γενικά σε κρυφά μέρη και στις σχισμές των κλουβιών, από όπου τις νυχτερινές ώρες επιτίθενται στα πτηνά. Το λευκό ακάρι κρύβεται μέσα στο σώμα του πτηνού και προκαλεί την λεγόμενη πάθηση φτεροκόπο, χορηγούμε στα πτηνά ιβερμεκτίνη σε διάλυμα η ψεκάζουμε με τα γνωστά εντομοκτόνα.
Έχουν αναπνοές 96 με 144, θερμοκρασία σώματος 40-42 Κελσίου, η διάρκεια της ζωής τους εξαρτάται από τους κανόνες υγιεινής , συνθήκες διαβίωσης, διατροφή, έτσι μπορεί να φτάσει ένα καλό συντηρημένο καναρίνι και τα 15 έτη Τα πτηνά διατηρούνται είτε μεμονωμένα σε ξεχωριστά κλουβιά, είτε μέσα σε μεγάλα κλουβιά(κλούβες) πολλά μαζί, σε εξωτερικούς η εσωτερικούς χώρους.
Στον ευρωπαϊκό χώρο όλα σχεδόν τα πτηνά εκτρέφονται αποκλειστικά σε εσωτερικούς χώρους, γι αυτό όταν εισάγονται στην χώρα μας αντιμετωπίζουν ορισμένα από αυτά εξ αρχής και άλλα μετά από λίγο καιρό έντονα αναπνευστικά προβλήματα.
Τα πτηνά καλούνται να ζήσουν μέσα σε εντελώς διαφορετικές συνθήκες διαβίωσης κλιματολογικές, θερμοκρασία, διάρκεια ημέρας, χώρος κ.α
Ο πληθυσμός στα κοινόβια κλουβιά πρέπει να είναι περιορισμένος διοτι δημιουργεί στρες στα πιο αδύναμα πτηνά , επομένως απαρχές ασθενειών , κανιβαλισμό, συναγωνισμό για την κυριαρχία στο χώρο μεταξύ των αρσενικών πτηνών με άσχημα πολλές φορές αποτελέσματα.
Ο κατάλληλος χώρος αναπαραγωγής για ένα ζευγάρι κοινά καναρίνια είναι 40Χ40Χ40, για μεγαλόσωμες ράτσες και άγρια ωδικά πτηνά λίγο μεγαλύτερο κλουβί 50Χ40Χ40. Η αναπαραγωγική περίοδο στην χώρα μας ξεκινά από τα τέλη του Μαρτίου, όμως πολλοί εκτροφείς ξεκινούν πολύ νωρίτερα διοτι αναπαράγουν τα πτηνά τους σε εσωτερικούς χώρους(Ιανουάριο-Φεβρουάριο).
Βασικό ρόλο στην επιτυχημένη αναπαραγωγή περίοδο, με τα επιθυμητά αποτελέσματα παίζει η καθαριότητα, ο χώρος, το μόνοιασμα του ζευγαριού-αποδοχή συντρόφου και η διάρκεια της ημέρας(πρόσθετος φωτισμός στο χώρο εκτροφής).
Τα αρσενικά πτηνά θα πρέπει να είναι μεγαλύτερα των 10 μηνών έτσι ώστε το σπέρμα τους να είναι δυνατό και γόνιμο. Οι θηλυκές κανάρες που θα χρησιμοποιήσουμε να έχουν ηλικία μεγαλύτερη των 8 μηνών έτσι ώστε να είναι αρκετά αναπτυγμένες για να μην παρατηρούμε φαινόμενα σαν την δυστοκία.
Συνήθως αρχάριοι εκτροφείς βάζουν τα ζευγάρια τους σε κλουβιά αναπαραγωγής με ένα διαχωριστικό σύρμα στην μέση. Όταν δουν να ταΐζει το αρσενικό μέσα από το σύρμα το θηλυκό, θεωρούν ότι είναι έτοιμα τα πτηνά για αναπαραγωγή, έχει μονιάσει το ζευγάρι και θα πρέπει να απομακρύνεται το διαχωριστικό σύρμα.
Όμως αυτός είναι ένας τρόπος για νέα πτηνά που ζευγαρώνουν για πρώτη φορά και εκτροφείς δίχως μεγάλη πείρα.
Ένας εύκολος τρόπος που μπορείτε να ακολουθήσετε ώστε να έχετε καλά αποτελέσματα είναι ο εξής.
Βάζουμε στα κλουβιά αναπαραγωγής πρώτα τα θηλυκά πτηνά ,ιδανικό είναι να κρεμάμε μπροστά από αυτά τα κλουβιά τα αρσενικά σε ξεχωριστά κλουβιά, ένα δεν είναι εφικτό κάπου εκεί κοντά να υπάρχουν τα αρσενικά η ένα αρσενικό πτηνό. Ακούγοντας τις φωνές τους τα θηλυκά, το ερωτικό κάλεσμα δηλαδή των αρσενικών, πυρώνουν(σεξουαλική ωριμότητα). Μετά από μερικές μέρες χορηγούμε στα θηλυκά υλικά για την κατασκευή της φωλιάς(νήμα). Λίγο πριν ολοκλήρωση την φωλιά ρίχνουμε μέσα αργά το απόγευμα το αρσενικό πτηνό. Το επόμενο πρωινό τα πτηνά ξυπνούν μαζί και ζευγαρώνουν. Μετά από μια δυο ώρες αποσύρουμε το αρσενικό πτηνό και το ρίχνουμε πάλι στην ίδια θηλυκιά το επόμενο πρωινό, έπειτα από το τρίτο αυγό αφήνουμε τα πτηνά μαζί. Βέλγοι εκτροφείς μου έχουν πει ότι με αυτόν τον τρόπο πετυχαίνουμε να παίρνουμε περισσότερα αρσενικά πτηνά σε κάθε γέννα.
Τα υλικά που χρησιμοποιούμε θα πρέπει να είναι από μαλακές ίνες όχι πλαστικά υλικά διοτι συχνά μπερδεύονται στα πόδια των πτηνών. Αυτό μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την αποκοπή ενός δάχτυλου, η ολόκληρου του άκρου τους.
Η σεξουαλική επαφή μεταξύ των δυο πτηνών διαρκή μερικά δευτερόλεπτα, όταν το θηλυκό πτηνό κάθετε με κατεβασμένη την ουρά στο κλαδί, το αρσενικό υπερίπταται από επάνω του και συνουσιάζονται(βάτεμα).
Τα θηλυκά γεννούν 4-6 αυγά, ένα κάθε ημέρα συνήθως σπάνια δύο την ίδια ημέρα, τα πτηνά γενούν τα αυγά τους κάθε νωρίς το πρωί.
Τα θηλυκά μπορούν να γεννούν και να επωάζουν δυο με τρεις φορές κάθε αναπαραγωγική περίοδο, φυσικά το μεγάλωμα των νεοσσών είναι ένα πολύ δύσκολο και κουραστικό έργο και το αναλαμβάνουν και οι δυο γονείς. Επομένως καλό είναι για να μην εξασθενεί ο οργανισμό τους να χωρίζουμε τα ζευγάρια μας έπειτα από δυο η τρεις το πολύ γέννες.
Τα μικρά βγαίνουν από τα αυγά έπειτα από 13-14 ημέρες επώασης , εάν η θερμοκρασία στο χώρο μας είναι χαμηλή μπορεί να παραταθεί η εκκόλαψη με μια η δυο ημέρες το πολύ.
Οι έμπειροι εκτροφείς αντικαθιστούν τα αυγά που γεννούν κάθε πρωί τα πτηνά με πλαστικά αυγά, μαζεύουν τα αυγά για να τα τοποθετήσουν όλα μαζί στην φωλιά ώστε να εκκολαφθούν συχρόνος.
Τα αυγά που παίρνουμε από τα ζευγάρια μας τα τοποθετούμε σε ειδικές θήκες, μακριά από τον ήλιο, γενικά από πολύ υψηλές η χαμηλές θερμοκρασίες, κατάλληλη είναι η θερμοκρασία δωματίου.
Όταν το θηλυκό πτηνό γεννήσει το τρίτο αυγό του τοποθετούμε και τα υπόλοιπα στην φωλιά.
Τα μικρά πτηνά έπειτα από 20-25 ημέρες είναι έτοιμα για τον απογαλακτισμό τους, επομένως τα διαχωρίζουμε από τους γεννήτορες τους(γονείς τους).
Τους χορηγούμε βέβαια για ένα διάστημα μια μαλακιά τροφή(αυγοτροφή), σπασμένους σπόρους, βλαστομένους σπόρους, έτσι ώστε να μπορέσουν να τους αφομοιώσουν, να τους απορροφήσει ο οργανισμό τους, το στομάχι τους.
Όλα τα πτηνά χρειάζεται να καταναλώνουν ένα ποσοστό 25% με 30% του συνολικού τους βάρους, και πίνουν νερό περίπου 250 με 300 ml ανά kg γραμμάριο σωματικού βάρους.
Τα σπόρια είναι η βασική τροφή των καναρινιών και των άγριων ωδικών πτηνών , τα πτηνά αυτά είναι σποροφάγα, όμως δεν πρέπει να διατρέφονται μονοδιάστατα από σπόρους, διοτι θα υπάρχει πρόβλημα στην ανάπτυξη, στην αναπαραγωγή, στην εμφάνιση τους, από έλλειψη θρεπτικών ουσιών.
Η έλλειψη λυσίνη, Ca, P, Na, ,Fe ιωδίου και των βιταμινών A, B , D, E, K δημιουργεί πολλά προβλήματα στα πτηνά. Η διατροφή λοιπόν παίζει τον σημαντικότερο ρόλο για την καλή υγεία τους, μια ισορροπημένη, σωστή διατροφή τα προστατεύει από μολύνσεις, από βακτήρια(κολοβακτηρίδια, ακάραια, εντεροβακτηρίδια, μύκητες κ.α Μια εύκολη λύση για χορήγηση διατροφικών συμπληρωμάτων που είναι απαραίτητα στον οργανισμό τους, είναι η μαλακιά τροφή που χορηγούμε στα πτηνά μας και έχει σαν βάση το αυγό, η λεγόμενη αυγοτροφή. Στην έτοιμη αυγοτροφή του εμπορίου δεν χρησιμοποιούν το ασπράδι αλλά μόνο την λέκιθο(κροκό) άλλα συστατικά που περιέχει είναι, σκόνη γάλακτος, μαγιά μπύρας, βιταμίνες, μέλι, σόγια, και μερικούς σπόρους όπως νίζερ, κανναβούρι κ.α Το ποσοστό πρωτεϊνών που περιέχει μια αυγοτροφή έτοιμη του εμπορίου είναι 16% περίπου, σήμερα πολλές εταιρίες βάζουν συμπληρωματικά και προβιοτικά μέσα σε αυτές. Όταν όμως αυτές χρησιμοποιούνται την εποχή της αναπαραγωγής για να ταΐζουμε τους νεοσσούς θα πρέπει να περιέχει μια αυγοτροφή αναπαραγωγής περιέχει μεγαλύτερο ποσοστό πρωτεΐνης 22%. Ακομα μεγαλύτερο ποσοστό πρωτεΐνης χρειάζονται τα άγρια ωδικά πτηνά, γι' αυτό χρησιμοποιούμε σκουλήκια που περιέχουν υψηλότερο ποσοστό πρωτεΐνης. Το βρασμένο αυγό περιέχει βιταμίνες Α, όλες του συμπλέγματος της Β ,D, E φολικό οξύ. Τις βιταμίνες Α, D, E, τις συναντάμε στον κρόκο του αυγού, τις βιταμίνες τις οικογένειας B στο ασπράδι. Στα πτηνά χορηγούμε τριμμένα και τα τσόφλια των αυγών που περιέχουν ασβέστιο απαραίτητο στα πτηνά συντροφιάς. Επίσης περιέχουν σίδηρο, φώσφορο, ιώδιο, ψευδάργυρο, κάλιο. Κάθε αυγό περιέχει μόνο 5 γραμμάρια λίπους καθώς και λίγες θερμίδες, 12 % υψηλής ποιότητας πρωτεΐνη και 75 % νερό. 11% λίπος κορεσμένα, μονοακόρεστα, πολυακόρεστα. Ένα αυγό περιέχει μέσο αυγό 11% κέλυφος, 58% ασπράδι και 31% κρόκο.
Οι σπόροι που συμπεριλαμβάνουν το καθημερινό σιτηρέσιο των πτηνών περιέχουν χαμηλό ποσοστό πρωτεϊνών 10%. Ακομα μεγαλύτερο ποσοστό περιέχουν οι τροφές pellets, κροκέτες, που σήμερα υπάρχουν στο εμπόριο για τα οικόσιτα πτηνά.
Μεγάλο ποσοστό πρωτεΐνης αλλά και λίπους περιέχουν οι ελαιούχοι σπόροι 25% το κανναβούρι, ο ηλιόσπορος όμως δεν μπορεί να απορροφηθεί από τον οργανισμό τους. Σπόροι στους οποίους μπορούμε να βρούμε μεγάλο ποσοστό λίπους είναι το κανναβούρι, το σουσάμι, ο κολοκυθόσπορος, το νίζερ, ο λιναρόσπορος 33% με 60%.
Μερικές τροφές όπως το αυγό, ο λιναρόσπορος κ.α επηρεάζουν το χρώμα τον φτερών όταν χορηγούνται την περίοδο της πτερόρροιας.
Τα πτηνά έχουν την ικανότητα να μετατρέπουν την ξανθοφύλλη σε κίτρινο χρώμα στα φτερά των πτηνών, μερικές τροφές που επηρεάζουν το χρώμα των πτηνών είναι το κόκκινο γλυκό πιπέρι περιέχει καροτένια, τα φύλλα από τα παντζάρια, οι κόκκινες πιπεριές. Επομένως η χορήγηση αυτών των τροφών κατά την διάρκεια της πτερόρροιας αυξάνει τον κίτρινο η κόκκινο χρωματισμό με φυσικό τρόπο στα πτηνά. Φυσικά εκείνη την εποχή στα καναρίνια χρώματος χορηγούμε μείγμα βασικής τροφής αυξημένο σε πρωτεϊνούχους σπόρους π.χ 70% νιζερ, 20 κεχρί και 10% βρώμη η εναλλακτικά 25% κεχρί 50 % νιζερ και 25% βρώμη.
Υπάρχει μεγάλη δυνατότητα εναλλαγή στην ποσότητα, περιεκτικότητα, σπόρων στο καθημερινό σιτηρέσιο των πτηνών, ανάλογα πάντα την εποχή της κλιματολογικές συνθήκες και τις ανάγκες τις κάθε φυλή πτηνών.
Κάθε ημέρα καλό είναι να επιτηρούμε τα πτηνά μας για να βλέπουμε σε τι κατάσταση είναι, μερικά σημεία που πρέπει να προσέχουμε ιδιαίτερα είναι:
1)Η κατάσταση του φτερώματος τους π.χ ανορθωμένο πτέρωμα
2) Η ουρά τους εάν είναι στην φυσιολογική θέση στάση, η βλέπουμε να την χτυπά το πτηνό με έντονες κινήσεις στα κλαδιά στήριξης ανασαίνοντας πολύ γρήγορα.
3) Θα πρέπει να παρατηρούμε τον τρόπο που πετάει το πτηνό μέσα στο κλουβί , ένα έχει σταθερό πέταγμα η αστάθεια-υπνηλία
4) Να κοιτούμε την περιοχή γύρω από τα μάτια τους εάν είναι καθαρή καθώς και αυτή των άκρων τους.
5) Τέλος θα πρέπει ανά σύντομο χρονικό διάστημα να πιάνουμε τα πτηνά μας και να τα ψηλαφούμε έτσι ώστε να δούμε ένα υπάρχουν τυχόν αλλοιώσεις στην δερματική επιφάνεια τους, εάν έχουμε κάποιον όγκο στο σώμα τους, ένα θλαστικό τραύμα η παράδειγμα ένα έχουν αδυνατίσει(καρίνιασμα), η έχουν εξόγκωση της κοιλιά τους.
Ένα πτηνό από μόνο του θα μας δείξει τα κλινικά σημάδια της ασθένειας που πάσχει ίσως μόνο στο τελευταίο και συνήθως σε αρκετά προχωρημένο στάδιο, γι'αυτό η πρόληψη είναι πολύ σημαντική καθώς και τα πρώτα έκδηλα σημάδια ανορεξίας, ανησυχίας και αλλαγή χρώματος στα κόπρανα των πτηνών.
Συχνά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι φίλοι των ωδικών πτηνών, μερικά προβλήματα είναι τα εξής:
1)Αναπνευστικά προβλήματα ιδιαίτερα στα καναρίνια
2)Προσβολή από ακάραια
3)Άσχημη κατάσταση του φτερώματος(αποχρωματισμός)
4)Διακοπή του κελαηδίσματος στα αρσενικά πτηνά
5)Ποδάγρα στα άκρα των πτηνών
6)Σημάδια κόπωσης και ασθένειας των πτηνών, να κάθεται δηλαδή το πτηνό νυσταλέο στο κλαδί η στο πάτωμα του κλουβιού
Το κάθε ένα πρόβλημα από αυτό θα πρέπει να το αντιμετωπίσετε με την συμβολή ενός ειδικού κτηνίατρου, πτηνίατρου, θα πρέπει να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό.
Ας δούμε όμως ένα τα παραπάνω συχνά φαινόμενα που εμφανίζονται στα οικόσιτα πτηνά συντροφιάς.
Η διακοπή το σταμάτημα του κελαηδίσματος συνήθως εμφανίζεται την εποχή της πτερόρροιας, αυτήν την εποχή συρρικνώνονται οι αδένες των αρσενικών και διαστέλλονται κάποιες άλλες λειτουργίες, διεργασίες τους ώστε τα πτηνά να έχουν την δύναμη, την φυσική κατάσταση να αντεπεξέρθουν σε αυτήν την πολύ επίπονη περίοδο.
Ακομα υπάρχει περίπτωση να πάσχει κάποιο πτηνό από έλλειψη τεστοστερόνης, σε αυτήν την περίπτωση λοιπόν να χορηγούμε τεστοστερόνη 100mg σε 30 ml νερού και μετά από αυτό το διάλυμα περνούμε με ένα σταγονόμετρο 10 σταγόνες και της ρίχνουμε μέσα σε μια μικρή ποτίστρα 30-50 ml. Κάθε μέρα θα πρέπει να αλλάζουμε το νερό και να συνεχίσουμε αδιάκοπα την θεραπεία από 5 ημέρες στα πιο ήπια περιστατικά έως 10 ημέρες σε σοβαρά περιστατικά. Στο Βέλγιο σε σεμινάριο που παρακολούθησα χορηγούσαν τεστοστερόνη πριν την αναπαραγωγική περίοδο σε όλα τα αρσενικά πτηνά για ενδυνάμωση του σπέρματος, αύξηση της προθυμία στο κελάηδισμα κ.α ακομα χορηγούν και νευρομπιόν για τόνωση του οργανισμού σε εξασθενημένα πτηνά. Σε πολλά πτηνά είδα οι κτηνίατροι να κάνουν ενέσεις στο στήθος τους, ακομα και σε μικρά πτηνά όπως σε καναρίνια. Θα πρέπει λοιπόν και εμείς εδώ στην χώρα μας να συμβουλευόμαστε τους ειδικούς, έτσι ώστε να έχουμε την επιστημονική βοήθεια στην ενασχόληση μας.
Επομένως η αγωγή που θα πρέπει να ακολουθήσουμε είναι ανάλογη προς την αιτία που θα προκαλέσει το πρόβλημα. Μια θεραπεία στην τύχη δημιουργεί επιπλέον προβλήματα και δεν βοήθα το πάσχον πτηνό. Άλλη αιτία είναι η μέτρια έως πολύ κακή διατροφή που συχνά χρησιμοποιούμε στα πτηνά μας. Αγοράζοντας από το pet-shop της γειτονιά μας ένα κιλό βασική τροφή(κελαηδίνη) θεωρούμε ότι έχουμε λύση το πρόβλημα της διατροφής των πτηνών μας. Οι κάτοχοι πτηνών συντροφιάς σπανίως ενασχολούνται με αυτό το σημαντικό ζήτημα και της παραμέτρους που έχει η αγορά της τροφής. Όπως η ποιότητα της, δεν φτάνει μόνο να είναι φτηνή για να την αγοράσουμε, αλλά πρέπει να είναι φρέσκια και καθαρή, εάν έχει την σωστή περιεκτικότητα σε σπόρους, εάν είναι δηλαδή κατάλληλη για την σίτιση του δικό μας πτηνού κ.α Δυστυχώς όμως τα προβλήματα εμφανίζονται έπειτα από κάποιους μήνες και δεν πάει στο μυαλό μας ότι κάτι δεν πάει καλά με την διατροφή που χορηγούμε. Θα πρέπει τότε να αλλάξουμε την βασική τροφή με άλλη μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες, με την χορήγηση διατροφικών συμπληρωμάτων, πολυβιταμινούχων σκευασμάτων κ.α
Τα αρσενικά πτηνά συχνά σταματούν το κελάηδισμα διοτι αντιμετωπίζουν προβλήματα με το αναπνευστικό τους σύστημα. Αυτά τα πτηνά συνήθως προσβάλλονται από ακάραια της τραχείας. Οι εκτροφείς από άγνοια για την πάθηση αυτήν την ονομάζουν άσμα. Θα πρέπει να χορηγούμε στα πτηνά ιβερμεκτίνη, ανάλογα με το μέγεθος της προσβολής είναι και η διάρκεια της θεραπείας .Μερικές φορές είναι αναγκαία και η χρήση αντιβιοτικών σκευασμάτων.
Συνήθως τα αναπνευστικά προβλήματα προέρχονται από προσβολές παρασίτων η πιο συχνή(ακάραια της τραχείας), από ιούς και βακτήρια.
Θα δείτε αυτά τα πτηνά να προσπαθούν να αποβάλουν από το στόματος αυτά τα ακάραια, το ακάραιο αυτό ονομάζεται επιστημονικά stern stoma tracheacolum ακάραιο της τραχείας. Εγκαθίσταται στους αεροφόρους σάκους και στην τραχεία.
Τα πτηνά παρουσιάζουν δύσπνοια , συριγμό ένα ήχο που κάνουν σαν να σφυρίζουν αναπνέουν βαριά-έντονη δύσπνοια εξ σου και η ονομασία της ασθένειας αυτής από τους εκτροφείς άσμα. Ακομα θα δούμε να χτυπούν στα κλαδιά την ουρά τους νευρικά, πολλές φορές ακούμε την αναπνοή τους από μερικά μέτρα μακριά.
Αυτή η νόσο σπάνια εκδηλώνεται σε μεμονωμένα πτηνά που ζουν σε εξωτερικούς χώρους, συνήθως πλήττει τα δωμάτια πτηνών και πτηνά που συνωστίζονται σε μικρούς χώρους. Στα πτηνά εκτός από αντιβιοτικά χορηγούμε ιβερμεκτίνη, μια σταγόνα διαλύματος στο στόμα του πτηνού, η εναλλακτικά μεταξύ των φτερούγων πάνω σε γυμνό δέρμα μια φορά την εβδομάδα επί 2-3 εβδομάδες. Συνήθως μαζί χορηγούμε αντιβίωση(σουλφομεθοξαζόλη) για να προλάβουμε τυχόν επιπλοκές.
Εάν δούμε το πτηνό μας μην μπορεί να σταθεροποιηθεί στα κλαδάκια του και να παραμένει στο πάτωμα του κλουβιού, σίγουρα το πτηνό μας πάσχει από κάποια ασθένεια. Εάν κοιτάξουμε στην περιοχή της κοιλιάς τους θα δούμε να είναι διογκωμένη, αυτό το φαινόμενο συνήθως προκαλείται από σαλμονέλλωση, από νεφρική δυσλειτουργία. Εάν αντιμετωπίζουμε προβλήμα από μύκητες βλεπουμε στο πατωμα του κλουβιού στις άκρα τους να υπάρχει ανάπτυξη μούχλας δίπλα στις κουτσουλιές, από χλαμυδίωση, η από νεοπλασίες κ.α
Τα προβλήματα των άκρων είναι πολύ συχνά όπως ποδάγρα, σηψαιμίες, αρθρίτιδες, τα περισσότερα προβλήματα προέρχονται από τα κλαδάκια των κλουβιών. Είτε δεν έχουν το σωστό μέγεθος είτε δεν είναι κατασκευασμένες από το σωστό υλικό έτσι δημιουργούνται δυσμορφίες. Επίσης σοβαρό ρόλο παίζει και η υγιεινή, η καθαριότητα. Από βρώμικα κλαδάκια με κουτσουλιές εισέρχονται στον οργανισμό τον πτηνών κοκκίδια, η νόσο των άκρων( χλαμυδια κ.α )
Μια αντιβίωση ευρέου φάσματος αρχικά θα πρέπει να χορηγείται στα πτηνά μαζί με κορτιζονούχες αλοιφές . Τα ακάραια-παράσιτα όπως Knemidoptes(ψώρα) προσβάλουν τα άκρα των πτηνών, συνήθως παρουσιάζονται σαν άσπρες κρούστες να κρεμιούνται από τα πόδια των πτηνών , στα πτηνά με αυτό το πρόβλημα χορηγούμε ιβερμεκτίνη. Ένα άλλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα πτηνά μεγάλης ηλικίας κυρίως 2-3 ετών είναι η κερατινοποίηση των άκρων, συνήθως, αυτό οφείλεται στην έλλειψη της βιταμίνη Α, η σε μύκητες. Βλέπουμε μια ανασήκωσει του δέρματος, τα λέπια των ποδιών, σαν να φουσκώνει το δέρμα τους, αυτό μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την περίσφιξη του δαχτυλιδιού στο πόδι τους και έχει σαν αποτέλεσμα να προκαλείται γάγγραινα. Το πτηνό χάνει το πόδι του από σηψαιμία, αρχικά μαυρίζει και έπειτα πέφτει. Φυσικά εάν αυτό φέρει δαχτυλίδι σήμανσης, διοτι πολλοί εκτροφείς δεν τα χρησιμοποιούν ώστε να μην αντιμετωπίζουν τέτοια προβλήματα.
Ένα συνηθισμένο φαινόμενο του θερινούς μήνες σε όλα τα οικόσιτα πτηνά είναι η πτερόρροια, όλα τα πτηνά αντικαθιστούν το πτέρωμα τους, είναι μια διαδικασία ιδιαίτερα επίπονη για τα πτηνά Διαρκεί ένα με ενάμιση μήνα, μπορούμε να μειώσουμε την περίοδο της ελαττώνοντας τον φωτισμό, δηλαδή την διάρκεια της ημέρας. Τα περισσότερα ωδικά πτηνά σταματούν αναστέλλουν μερικές από της λειτουργίες τους αυτήν την περίοδο π.χ σταματούν το κελάηδισμα, διοτι συρρικνώνονται μερικοί αδένες τους που είναι υπεύθυνη για αυτήν την λειτουργία. Για να ανεβάσουμε τα πτηνά χορηγούμε πολυβιταμινούχα σκευάσματα , αμινοξέα και ενισχύουμε την τροφή τους σε πρωτεΐνες. Ένα άλλο συχνό φαινόμενο είναι η αλωπεκία στον τριχωτό της κεφαλής τους, η σε άλλα μέρη τους σώματος τους. Όπως συμβαίνει και σε μας αυτό οφείλεται στην κληρονομικότητα, στο στρες, στην έλλειψη τεστοστερόνης, από μυκητίαση και έλλειψη κάποιων ορμονών. Χρησιμοποιούμε ανάλογα με το πρόβλημα την κατάλληλη αγωγή, όπως πολυβιταμίνες, αντιμυκητιακές αλοιφές, τεστοστερόνη κ.α
Ένα άλλο πρόβλημα που παρατηρείται συχνά στα ανήλικα πτηνά που συνωστίζονται σε μικρούς χώρους(κλουβιά) είναι το ράμφισμα του φτερώματος.
Βλέπουμε δηλαδή να τσιμπά την ουρά η τα κινητήρια φτερά το ένα του άλλου, αυτό έχει σαν συνέπεια την απώλεια φτερών, την αιμορραγία και σε μερικές περιπτώσεις το θάνατο στα πιο αδύναμα πτηνά. Όταν γεύονται τα πτηνά από τα αιμοθυλάκια τις ρίζας του φτερού το αίμα μαζί με τα άλλα θρεπτικά συστατικά δεν σταματούν το ράμφισμα. Τους μένει η συνήθεια και η αιμορραγία συνεχίζεται καθημερινά με αποτέλεσμα στα πιο αδύναμα πτηνά το μοιραίο κάποια στιγμή να είναι αναποφθεκτο, επίσης μερικές φορές θα δούμε να ραμφίζουν τα πτηνά και τα δικά τους τα φτερά. Μια αιτία που άλλοι την παραδέχονται και άλλοι όχι είναι η έλλειψη σίδηρου και ιχνοστοιχείων, αυτά περιέχονται σαν συστατικά στα αιμοθυλάκια και έτσι τα πτηνά προσλαμβάνουν της χρήσιμες ουσίες από την ρίζα του φτερώματος τους. Μια λύση είναι η χορήγηση σιδήρου στο νερό των πτηνών, προσοχή όμως στην δοσολογία. Ακομα επειδή είναι πολύ πικρό θα πρέπει να αφαιρούμαι το καθαρό νερό για μερικές ώρες, οπότε τα πτηνά διψασμένα θα πιουν το νερό με το σίδηρο. Άλλοι εκτροφείς υποστηρίζουν το ράμφισμα ότι είναι εκδήλωση ιεραρχίας, κυριαρχίας στον χώρο.
Σε μερικές ράτσες πτηνών με πυκνό φτέρωμα όπως τα νόργουιτς, τα γκλόστερ, τα σγουρά καναρίνια παρατηρείται το φαινόμενο τον όγκων, κύστες- αλλοιώσεις στις φτερούγες, στην ουρά, στην πλάτη των πτηνών. Η αντιμετώπιση αυτού το προβλήματος το οποίο έχει κληρονομική προδιάθεση γίνεται με την αφαίρεση των όγκων αυτών από κτηνίατρο με χειρουργική επέμβαση.
Τα παράσιτα-ακάραια προσβάλουν συχνά τα πτηνά, τα πιο κοινά είναι τα κόκκινα ακάραια και το λευκό ακάρι. Το κόκκινο ακαρί μπορεί να προκαλέσει και τον θάνατο στα πτηνά, είναι πολύ επικίνδυνο διοτι απομυζεί τα πτηνά, πίνει το αίμα τους και αυτά μετά από μερικές μέρες πεθαίνουν από αναιμία. Αυτά τα παράσιτα κρύβονται στα κλαδάκια στήριξης των πτηνών, κάτω από τις φωλιές και γενικά σε κρυφά μέρη και στις σχισμές των κλουβιών, από όπου τις νυχτερινές ώρες επιτίθενται στα πτηνά. Το λευκό ακάρι κρύβεται μέσα στο σώμα του πτηνού και προκαλεί την λεγόμενη πάθηση φτεροκόπο, χορηγούμε στα πτηνά ιβερμεκτίνη σε διάλυμα η ψεκάζουμε με τα γνωστά εντομοκτόνα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχολιά σας να είναι μόνο στα Ελληνικά.Ευχαριστώ.